0832
Árið 2006
Víkkað áhrifasvið
Nieman Report,
Goodbye Gutenberg, 2006
Francis Pisani
Francis Pisani:
Blaðamennska og Vefurinn 2.0.
Notendur morgundagsins nota vefinn á hátt, sem við eigum erfitt með að gera okkur í hugarlund. Ef við viljum halda við mikilvægi okkar, verðum við að skilja, hvernig þeir gera þetta.
YouTube er staður, þar sem fólk setur inn vídeó. Stjórnmálamenn taka þátt í því. Það hefur ekkert með blaðamennsku að gera. En það getur kennt blaðamönnum ýmsa gagnlega hluti.
Þeim fjölgar, sem heldur vilja skoða heimsmynd YouTube en að nota sér það, sem blaðamenn bjóða. Ef þú vilt ná til þessa fólks, þarftu að finna, um hvað slíkir vefir snúast, skilja þá og bregðast við á viðeigandi hátt.
Vefurinn 2.0 hefur fimm þætti:
* Tegund miðils:
Vefurinn er tegund miðils, þar sem hægt er að gera nánast allt: Senda tölvupóst, skrifa skjöl, dreifa skjölum, gera viðskipti, sinna símtölum. O.s.frv.
* Taka við/gefa út/breyta:
Tegundin leyfir víxlverkun. Þegar tekið er við upplýsingum eða þær finnast, hefst samtal. Notendur tjá sig og setja það í blogg og wiki. Þeir gætu jafnvel breytt sjálfri tegund miðilsins.
* Breiðband:
Fólk hefur víðar rásir, sem alltaf eru í gangi. Um þessar rásir má flytja myndir, tónlist og vídeó.
* Framlag:
Þetta auðveldar aðild. Fólk vill gefa öðrum aðgang að sínu efni.
* Áhrifin:
Framlög fólks byggjast upp og mynda heildarþekkingu, sem er meiri en einstakra þátta.
Fyrirtæki koma til sögunnar og búa til innihald, sem byggist einkum á framlögum notenda (t.d. TripAdvisor).
Breytingar hefjast á jaðrinum. Þar prófa notendur nýjar aðferðir. Því verður hugsun blaðamannsins að byrja á jaðrinum. Notendur morgundagsins nota vefinn á hátt, sem við eigum erfitt með að gera okkur í hugarlund. Við verðum að skilja, hvernig þetta gerist.
Byrjum á leitarvélunum. Þær eru stór þáttur flæðisins á vefnum. Fólk nær í sögur án þess að fara gegnum kerfi fjölmiðla. Það efni, sem er bak við greiðslumúra, er ekki indexerað, er ekki í atriðisorðaskrá, og er því í rauninni ekki til.
Craigslist er smáauglýsingakerfi ókeypis. Það dregur tekjur frá dagblöðum.
Wikipedia sýnir, að útgáfa á alfræði er ekki lengur einkamál nokkurra útvalinna. Villufíkn fær mótvægi í leiðréttingargetu.
Google News, Yahoo! News, Wikinews hafa hundruð milljóna notenda og bjóða eigin fréttir líka. NewAssignment.net er sameiginleg fréttastofa fréttamanna, ritstjóra og borgara, sem er studd ýmsum sjóðum og Craigslist.
Aðrir vefir:
* Del.icio.us: Notendur skiptast á greinum, tagga þær og opna fyrir öðrum. Eins og vaktstjórar mundu gera á dagblaði.
* Digg.com: Greinar eru boðnar fram og greidd eru atkvæði um þær. Sigurvegarar færast upp.
* NewsVine.com: Gerir notendum kleift að skrifa eigin greinar.
* Wikio.com (orðinn auglýsingar): Samþættur Google News og Google Reader safnari fyrir “dummies” dregur fréttir úr hefðbundnum fjölmiðlum og bloggi. Notendur persónugera svo síður vefsins.
* Félagslíf í bloggi. Áhugaverð grein er dregin upp í matseðil vafrans til að fá aðgang að hliðstæðu efni. Eykur fjölbreytni.
* ChicagoCrime.org (hætt): Setur lögreglufréttir á kort frá Google. Sýnir glæpahverfi og góð hverfi.
Cnrneighbors.org (hætt): Barðist gegn skipulagsáætlunum með kortum, myndum og þrívídd.
NewsTrust.net: Leitar að gæðum í blaðamennsku, “sem hægt er að treysta”. Fréttir fá þar einkunn.
Slíkir vefir og þúsundir hliðstæðra vefja breyta blaðamennsku. Margmiðlun kemur í stað fréttar frá einum miðli.
Hlutverki ritstjóra er ógnað úr þremur áttum. Google News notar algóriþma til að setja sögur á heimasíðuna. Leitarvélar leiða notendur beint í greinarnar og fara fram hjá hliðvörslu ritstjóra. Sama er að segja um RSS fréttasafnara og þeir tagga efni.
Villta vestrið á vefnum þýðir, að fjölmiðlar verða að forma efni sitt á vefnum með hliðsjón af margs konar tegundum miðlunar og notkunartækja. Þeir verða að vonast til að ná athygli notenda hvar og hvenær sem er og hvernig sem þeir vilja umgangast fréttina.
Þótt blaðamennska borgaranna hafi enn ekki fundið fjárhagslegan grundvöll, er ljóst, að blaðamennska er nú minni fyrirlestur en áður og meira samtal.
Sjá tilraunir El País, Clarin.com, BBC, OhMyNews. Blaðamenn verða að temja sér meiri auðmýkt.
Ekki er tryggt að blaðamennsku takist að höndla breytinguna. Tekjugrundvöllur hefðbundinnar fjölmiðlunar hefur brostið. Ekkert viðskiptamódel er til fyrir vefinn sem vettvang blaðamennsku. Nýtt hagkerfi verður að þróast.
Traust á mörgum opinberum og öðrum stofnunum hefur minnkað og í sumum tilvikum horfið. Fólk notar tækni til að gera það sjálft, sem ótrúverðugar stofnanir, svo sem prentmiðlar, gerðu áður fyrir það. Blaðamenn eiga samt erfitt með að skilja þetta.
Fremur en að fara í vörn gegn breytingunum eiga blaðamenn að ganga til samtals við þá, sem hafa hlotið aðra þjálfun, og finna leiðir til að hjálpa þeim að skilja og öðlast gildi og hæfni, sem gerir starf blaðamannsins félagslega gagnlegt.
Sjá nánar: Nieman Report, Goodbye Gutenberg, 2006 Francis Pisani