Þjóðaratkvæðagreiðslur eru hluti af ákvarðanatöku ríkisvaldsins. Haldnar um ýmis mál, sem ekki er sátt um, oftast þvert á flokkadrætti. Um þegnskyldu, áfengi, IceSave, stjórnarskrá. Um þær gilda sérstök lög og reglur. Alþingi hefur aldrei gengið gegn niðurstöðu í þjóðaratkvæðagreiðslu og gerir það tæpast núna. Skoðanakannanir er hins vegar misjafnlega fræðilegar tilraunir til að kortleggja skoðanir í samfélaginu. Ýmsir dólgar í röðum óvina nýrrar stjórnarskrár kalla það skoðanakönnun, þegar kosið er um nýja stjórnarskrá. Dólgaorðin eru marklaus þáttur í örvæntingarfullri afneitun niðurstöðunnar.
