Piazza dei Signori

Rómversk gata, Piazza dei Signori

Við förum um sund norðan Torre dei Lamberti undir steinbogann Arco della Costa inn á annað myndarlegt torg, Piazza dei Signori.

Ferhyrnt torg með feneyskum svip. Á miðju torginu er stytta af rithöfundinum Dante Aligheri, sem bjó í borginni í skjóli Scaligeri-hertoganna, meðan hann var í útlegð frá Flórenz 1301-1304. Hann tileinkaði Scaligeri-hertoganum Cangrande I lokakafla meginverks síns, La Divina Commedia.

Norðan torgsins er höllin Loggia del Consiglio, austan þess er höllin Palazzo di Cangrande, og í suðurhorninu er höllin Palazzo di Ragione, sem er raunar bakhlið hallarinnar Palazzo del Comune.

Scala della Ragione

Í suðausturhorninu hefur verið grafið niður á leifar hellulagðrar brautar, sem var rómverski þjóðvegurinn inn í borgina.

Scala della Ragione

Við lítum fyrst inn í hallarport Palazzo di Ragione.

Portið var á miðöldum helzti markaður borgarinnar. Af torginu og upp að þáverandi dómsölum borgarinnar liggja voldugar tröppur í síðgotneskum Feneyjastíl, reistar 1446-1450. Sjálf höllin er frá 14. öld.

Næstu skref

Palazzo del Comune

Við austanverðan syðri hluta torgsins er kastalinn Palazzo del Comune.

Torre Lamberti & Palazzo del Comune

Ráðhúsið í borginni er gluggalítill miðald
akastali, s
em ber strangan svip við torgið.

Torre Lamberti

Sömu megin götunnar gnæfir hár Torre Lamberti yfir torgið.

Háreistur turn frá 1172, 84 metra hár, með miklu útsýni. Inngangur í turninn er úr porti, sem við skoðum í þessari gönguferð.

Casa dei Mazzanti

Sömu megin torgsins, aðeins norðar er skrautleg höll.

Höll frá 1301, að utanverðu skreytt veggmálverkum, sem hafa verið gerð upp.

Næstu skref

Casa dei Mazzanti

Piazza delle Erbe, Madonna di Verona & Palazzo Maffei

Úr norðausturenda götunnar komum við í suðurenda gamla miðbæjartorgsins.

Fagrar byggingar frá endurreisnartíma einkenna þetta langa og mjóa torg, sem hóf göngu sína sem Rómverjatorg, Forum, og hefur verið lifandi borgartorg í tuttugu aldir. Það er nú markaðstorg, þakið sólhlífum torgsala, umkringt listsýningarsölum, tízkuverzlunum og gangstéttarkaffihúsum, af sumum talið eitt fegursta borgartorg Ítalíu.

Á torginu miðju er gosbrunnur með rómverskri höggmynd, sem táknar verzlun, venjulega kölluð Madonna di Verona. Í norðurenda þess er súla frá 1528 með ljóni heilags Markúsar, tákni Feneyjaveldis.

Við norðurendann er Palazzo Maffei, hlaðstílshöll frá 1668, með tízkuverzlunum og lúxusíbúðum.

Næstu skref

Frá hringleikahúsinu norðanverðu förum við inn í Via Mazzini.

Via Mazzini

Göngugata og eins konar miðbæjarás, sem tengir helztu torg miðborgarinnar, Piazza Brà og Piazza delle Erbe. Helztu tízkuverzlanir borgarinnar eru við þessa 500 metra löngu götu, sem liggur um gamalt hverfi þröngra göngugatna.

Næstu skref

Piazza Brà

Við byrjum borgarskoðun á torginu framan við hringleikahúsið.

Stærsta torg miðborgarinnar, útisamkomustaður borgarinnar og forgrunnur hins mikilfenglega hringleikahúss frá fornöld. Það er varðað nýgnæfum byggingum frá 19. öld og fornminjasafninu Museo Lapidario Maffeiano, á nr. 28.

Arena

Arena

Hringleikahúsið, Arena, gnæfir austan við torgið.

Byggingu þriðja stærsta hringleikahúss veraldar lauk árið 30. Það er 139 metra langt og 110 metra breitt og rúmar 25.000 áhorfendur í 44 sætaröðum. Það hefur varðveitzt nokkurn veginn í heilu lagi, að öðru leyti en því, að yzta byrðið er að mestu horfið.

Efst uppi er á góðum degi fagurt útsýni yfir borgina og til fjalla. Á sumrin eru haldnar þar miklar tónlistarhátíðir.

Næstu skref

Loggia dei Consilione & Palazzo di Cangrande, Verona

Við höldum svo úr bænum áleiðis til Verona, um 40 km leið.

Frægust er borgin sem sögusvið leikrits Shakespeare um Rómeó og Júlíu, elskendur frá 1302. Enn eru mörg hús gamla miðbæjarins frá þeim tíma og sum raunar eldri, þar á meðal hið fræga, tuttugu alda gamla hringleikahús. Borgin var 1263-1387 ein af endurreisnarborgum Ítalíu, undir stjórn Scaligeri hertoganna og undir stjórn feneyska heimsveldisins 1405-1814.

Ferðamenn koma til Verona til að komast í stemmningu á söngleik undir berum himni og til að kynnast borg, sem blandar saman endurreisnarstíl meginlands Ítalíu og hinum austræna stíl frá Miklagarði, sem einkennir nágrannaborgina Feneyjar. Gott er að skoða miðbæinn, því að hann er samanrekinn á eins ferkílómetra svæði, sem er vafið fljótinu Adige á þrjá vegu.

Í borginni eru fræg torg, Piazza Brà, Piazza delle Erbe og Piazza dei Signori; frægar hallir, Palazzo del Comune, Palazzo di Cangrande; og frægar kirkjur, Santa Anastasia og Duomo; svo og Péturskastali og gamli borgarkastalinn. Þar eru einnig háloftagrafhýsi Scaligeri-hertoganna og rómverskt útileikhús, auk hringleikahússins fræga.

Næstu skref

Duomo

Ef við höfum tíma, getum við gengið frá suðvesturenda basilíkunnar um Calle Muscheria og Contrà Garibaldi tæplega 200 metra leið að dómkirkjunni, Duomo.

Kirkjukórinn, sem snýr að torginu, er upprunalegur, sem og útveggir kirkjunnar. Að öðru leyti skemmdist dómkirkjan mikið í síðari heimsstyrjöldinni.

Frá dómkirkjutorginu göngum við norðvestur Via Battisti rúmlega 100 metra leið og beygjum til hægri í Corso Andrea Palladio. Á norðurhorni gatnamótanna er Palazzo Valmarana, ein af höllum Palladio, frá 1566. Síðan förum við Corso Andrea Palladio til norðausturs 600 metra leið til Piazza Matteotti, þar sem er bílastæðið okkar. 

Og þá er Verona næst á dagskrá.

Næstu skref

Torre di Piazza

Basilica Palladiana & Torre di Piazza

Frá leikhúsinu förum við upp Corso Andrea Palladio um 200 metra og beygjum til vinstri í Contrà Santa Barbara, þar sem við komum eftir 100 metra að Piazza dei Signori. Þar blasir við borgarturninn mikli.

Óvenjulega grannur múrsteinsturn, reistur á 12. öld og hækkaður á 14. og 15. öld, svo að hann er nú 82 metra hár.

Hann gnæfir yfir Piazza dei Signori, sem er umkringt 15. aldar höllum, þar á meðal Basilica Palladiana. Torgið er líflegt markaðs- og kaffihúsatorg.

Basilica Palladiana

Við beinum athygli okkar að basilíkunni.

Rétt nafn borgarhallarinnar með sívala koparþakið er Palazzo della Ragione, en oftast er hún kennd við höfund súlnaganga hennar, arkitektinn Palladio. Sjálf höllin er frá 15. öld og var farin að gefa sig, þegar hann var fenginn til að styrkja hana með tveggja hæða súlnagöngum árið 1549. Ofan á súlnagöngunum eru marmarastyttur grískra og rómverskra guða.

Loggia del Capitaniato

Myndastytta af Palladio er undir suðvesturgafli hallarinnar.

Loggia del Capitaniato

Norðan torgsins er lögreglustöðin gamla.

Palladio reisti höllina 1571. Fyrst var hún lögreglustöð borgarinnar, en nú er borgarráðssalurinn þar til húsa.

Vinstra megin við höllina er þekktasta veitingahús borgarinnar, Gran Caffè Garibaldi á 2. hæð, sími 544 147, verð fyrir tvo L. 110000.

Hægra megin við hana er gatan Contrà del Monte. Framhald hennar handan Corso Andrea Palladio er Contrà Porti. Við þá götu eru nokkrar gotneskar hallir í feneyskum stíl og nokkrar hallir eftir Palladio í palladískum endurreisnarstíl.

Næstu skref

Vicenza

Við höldum úr bænum áleiðis til Vicenza, um 40 km leið.

Frægust er borgin fyrir arkitektinn Andrea Palladio, sem var uppi 1508-1580. Hann fæddist í borginni og hannaði ýmsar frægustu byggingar miðbæjarins, svo sem Basilica Palladiana, Loggia del Capitaniato, Palazzo Valmarana, Teatro Olimpico og Palazzo Chiericati. Margir telja miðbæ Vicenza einn fegursta miðbæ Ítalíu, enda er hann að mestu leyti frá endurreisnartímanum.

Palladio nam rómverska byggingarlist keisaratímans í Róm. Síðan hannaði hann mörg sveitasetur feneyskra aðalsmanna í nágrenni borgarinnar og nokkrar hallir í Feneyjum sjálfum, kirkjuna Redentore á Giudecca-eyju, svo og klaustrið og kirkjuna á San Giorgio eyju. Flest eru verk hans þó í heimaborginni.

Hér skoðum við ekki aðeins verk Palladio, heldur einnig mannlífið á torgunum umhverfis Basilica Palladiana.

Palazzo Chiericati

Palazzo Chiericati

Við komum frá Padova úr austri, förum inn á umferðarhring borgarinnar og inn úr honum eftir Contrà porta Padova, yfir brú og beygjum strax til vinstri inn á torgið fyrir framan Palazzo Chiericati, þar sem eru bílastæði.

Palazzo Chiericati var reist 1550 af Andrea Palladio.

Höllin er núna borgarminjasafn, Museo Civico. Þekktasta listaverkið er sólarvagn Giulio Carpione. Þar eru einnig nokkrar gotneskar altaristöflur.

Teatro Olympico

Teatro Olimpico

Við göngum af torginu yfir Corso Andrea Palladio og í Teatro Olimpico.

Elzta leikhús Evrópu undir þaki, reist 1579-1585, hannað af Palladio og lærisveini hans, Vincenzo Scamozzi.

Áhorfendasalurinn myndar hálfan hring í líkingu við útileikhús Grikkja og Rómverja, en trébekkir koma í stað steinbekkja og eins konar himinn er málaður í loftið. Sviðsmyndin er föst, með Þebustrætum máluðum í þrívídd.

Ödipus konungur eftir Sófókles var fyrsta verkið, sem sýnt var í leikhúsinu. Grísk leikskáld fornaldar skipa fastan sess í sýningarskrá leikhússins.

Næstu skref

Palazzo del Capitaniato

Battistero

Battistero

Milli hallar og dómkirkju er skírnhús.

Rómanskt skírnhús stílhreint frá 4. öld, leifar kirkju, sem hér stóð, áður en 16. aldar dómkirkjan var reist. Inni í því eru fjörlegar freskur eftir Giusto de’Menabuoi frá síðari hluta 14. aldar.

Michelangelo hóf hönnun dómkirkjunnar, sem breyttist töluvert í höndum eftirmannanna.

Palazzo del Capitaniato

Við förum frá torginu 50 metra leið norður eftir Via Monte di Pietà að Piazza dei Signori. Gamla herlögreglustöðin, Palazzo del Capitaniato, er við vesturenda torgsins.

Reist 1599-1605 fyrir herlögreglu borgarinnar. Í turninum er stjörnuúr frá 1344.

Við torgið eru fögur boga- og súlnagöng með sérverzlunum og kaffistofum.

Loggia della Gran Guardia

Loggia della Gran Guardia

Við vesturenda suðurhliðar torgsins er hásúlnahöll, Loggia della Gran Guardia.

Höll höfðingjaráðsins, reist 1523 í endurreisnarstíl með háu og grönnu súlnaporti, núna notuð sem ráðstefnumiðstöð.

Við höfum lokið skoðun, förum austur úr Piazza dei Signori eftir Via San Clemente og síðan Piazza dei Frutti og Via Oberdan, samtals um 300 metra leið. Á horninu við Caffè Pedrocchi beygjum við til vinstri í Via Cavour og förum norður hana 600 metra að lystigarðinum, sem við göngum langsum til að komast yfir brúna að bílastæðinu.

Næstu skref

Palazzo della Ragione

Caffè Pedrocchi

Við förum vestur yfir Piazza Eremitani, förum norður fyrir hornið á húsaröðinni og göngum síðan 600 metra til suðurs eftir Via Cavour, þar sem við komum að Caffè Pedrocchi hægra megin götunnar.

Risastórt kaffihús frá 1831 í nýgnæfum stíl, einn helzti hornsteinn menningar- og stjórnmálalífs Ítalíu á sameiningarárum landsins, þegar það brauzt undan veldi austurríska keisaradæmisins. Þar héldu til ýmsar helztu frelsishetjur landsins. Þetta er núna í senn veitingahús og kaffihús, spila- og setustofa, þungamiðja alls þess, sem gerist í Padova.

Palazzo della Ragione

Frá suðurdyrum kaffihússins förum við til hægri 50 metra eftir Via Cesare inn á Piazza dei Frutti við hlið borgarhallarinnar. Við göngum fyrir austurenda hennar inn á Piazza delle Erbe og virðum hana fyrir okkur.

Palazzo della Ragione var reist 1218 sem dómhöll og ráðhús borgarinnar.

Hún hefur að geyma stærsta miðaldasal Evrópu, 80 metra langan, 27 metra breiðan og 27 metra háan. Veggir salarins eru skreyttir 333 freskum eftir Nicola Miretto, frá 1420-1425. Þær komu stað fyrri steinmálverka eftir Giotto, sem eyðilögðust í bruna 1420.

Palazzo del Monte di Pietà

Við göngum vestur úr torginu tæplega 100 metra leið eftir Via Manin og beygjum til vinstri inn á Piazza del Duomo, þar sem dómkirkjan blasir við. Hægra megin torgsins er miðaldahöll.

Höllin Palazzo del Monte di Pietà er frá miðöldum, en bogagöngin framan við hana eru frá 16. öld.

Næstu skref

Padova

Fyrsti áfanginn, til Padova, er 42 km.

Gamall háskólabær með fjörlegri borgarmiðju, einkum að morgni dags á markaðstorginu Piazza delle Erbe við Palazzo della Ragione. Í nágrenni þess eru ýmsar sögufrægar byggingar, svo sem Battistero við dómkirkjuna og hallirnar Corte Capitano og Loggia della Gran Guardia. Önnur torg á þessu svæði eru Piazza dei Frutti og Piazza dei Signori.

Caffé Pedrocchi er einnig í þessari gömlu borgarmiðju, miðstöð menningarvita. Stúdentar setja mikinn svip á miðbæinn, enda er háskólinn sá annar elzti á Ítalíu, stofnaður 1222. Í miðbænum er fullt af kaffihúsum, veitingastofum og sérverzlunum með mat.

Við leggjum bílnum á bílageymslusvæði við Via Gaspare Gozzi rétt við norðausturhorn umferðarhringsins um miðborgina. Stæðið er í króknum milli Via Trieste og skurðarins Giotto Popolo og verður tæpast nær miðbænum komizt með góðu móti. 

Giardini dell’Arena

Þaðan göngum við á brú yfir skurðinn inn í miðbæinn og verður þá strax fyrir okkur lystigarður borgarinnar á vinstri hönd.

Leifum gamla borgarmúrsins hefur á þessum hluta verið breytt í lystigarð, sem nær frá borgarskurðinum upp að Cappella degli Scrovegni og Museo Civico Eremitani. Þar er til sýnis nýtízkulegur skúlptúr.

Þegar við vorum þar síðast, var La Foresta di Birnam (sbr. Macbeth eftir Shakespeare) eftir Pino Castagna beint fyrir framan Cappella degli Scrovegni.

Cappella degli Scrovegni

Cappella degli Scrovegni

Til þess að komast inn í kapelluna þurfum við að fara inn um innganginn að safninu, sem er í suðvesturhorni garðsins.

Reist 1303 í rómönskum stíl til sáluhjálpar okrara að nafni Scrovegni, einn geimur að innanverðu, allur þakinn steinmálverkum eftir Giotto, máluðum 1303-1305. Bezt er að skoða kapelluna að morgni dags, þegar farþegarúturnar eru enn ekki komnar.

Giotto var fyrsti afburða listmálari Ítalíu, merkisberi hins líflega gotneska stíls, þegar hann tók við af hinum stirða býzanska stíl í upphafi fjórtándu aldar. Hann var fátækur bóndasonur, en varð snemma mikilvirkur í starfi og miðpunktur í hópi ítalskra menningarvita þess tíma. Málverkin í þessari kapellu eru það, sem bezt hefur varðveitzt af verkum hans.

Málverkin í kapellunni eru á fjórum hæðum. Í neðstu röð eru myndir, sem sýna dyggðir og lesti. Síðan koma tvær raðir með myndum af lífi og dauða Krists. Efst er röð mynda úr lífi Maríu meyjar. Innan á kapellustafni er risamynd af dómsdegi og er hún nær býzanska stílnum en hinar.

Museo Civico Eremitani

Við skoðum næst söfnin við kapelluna.

Í klaustrinu við hlið kapellunnar eru nokkur söfn, svo sem fornminjasafn, myntsafn og listasögusafn. Klausturhúsin eru frá 1276-1306.

Merkasti hluti fornminjasafnsins er grafhýsi Volumni-ættar frá 1. öld. Þar eru líka steinfellumyndir frá rómverskum tíma. Í myntsafninu er nánast heilt safn feneyskrar myntar. Listasögusafnið er í mótun og á að sýna þróun myndlistar Feneyjasvæðisins. Verk eftir Giotto skipa þar virðingarsess

Næstu skref

Torcello

Santa Maria Assunta, Torcello

Héðan er stutt leið með áætlunarbátnum til frægrar eyðieyjar, Torcello.

Einu sinni var þetta þéttbýl eyja með 20.000 íbúum, en nú eru þeir ekki nema um það bil 50. Eyjan er að mestu leyti í eyði, fræg fyrir eina elztu kirkju Feneyja, Santa Maria dell’Assunta, frá 1008. Við hlið hennar er önnur minni kirkja, Santa Fosca, grísk krosskirkja í rómönskum stíl frá 11. og 12. öld, með grönnum súlnagöngum að innan sem utan.

Santa Maria Assunta

Um stundarfjórðungs gönguleið er frá bátastöðinni eftir skurðbakka til kirknanna tveggja. Við hlið þeirra er veitingahúsið Locanda Cipriani, sem er bezta veitingahús Feneyjasvæðisins. Kjörið er að sameina skoðun fornminja hádegisverði á veitingahúsinu og láta hraðbát hússins sækja sig inn í borgina.

Við skoðum nánar meginkirkjuna.

Kirkjan er í býzönskum stíl, í núverandi mynd frá 1008, en að stofni til frá 639, ein elzta kirkja Feneyja. Framan við hana eru léttbyggðar súlnasvalir og að kórbaki er hallur kirkjuturn.
Glæsilegar og upprunalegar steinfellumyndir þekja vesturvegg og hluta kórbaks, einstæðar í sinni röð, mun fjörlegri en slíkar myndir voru venjulega á þessum öldum. Hinar elztu eru frá 7. öld, en flestar frá 12. öld. Á vesturvegg sýna myndirnar dómsdag og í kórbaki sýna þær meðal annars guðsmóður með jesúbarnið framan við gullinn bakgrunn.

Framan við róðubríkina er predikunarstóll, sem að hluta er frá 7. öld. Sjálf róðubríkin er úr vandlega myndskornum marmara.

Við ljúkum hér ferðinni um eyjar Feneyjalóns og tökum næsta bát inn í staðinn. Næst förum við á bílaleigubíl frá Feneyjum til Padova, Vicenza og Verona, samtals 122 km aðra leiðina og 236 km fram og til baka. Fyrsti áfanginn, til Padova, er 42 km.

Bílferðin

Burano

Bátaleið 12 heldur áfram til Burano og Torcello, svo og bátaleið 14, sem ekki kemur við í Murano. Frá Feneyjum er um 50 mínútna ferð með leið 12 og 90 mínútna ferð með leið 14, sem kemur við í Lido.

Skrautlegasta eyja Feneyjalóns, með skært máluðum smáhúsum, áður fyrr miðstöð feneyskrar blúndugerðar. Enn eru leifar þess handverks í eyjunni og mikið af búðum, sem selja heklaða dúka. Fiskveiðar eru líka stundaðar frá eynni, svo sem sést af góðum fiskréttahúsum staðarins.

Burano

Aðalgatan í eynni, Via Baldassare Galuppi, liggur frá götunni upp af bátastöðinni að kirkjutorgi eyjarinnar. Við götuna er veitingahúsið Galuppi.

Næstu skref

Murano

Við höldum áfram með bátnum örstutta leið yfir sund til eyjarinnar Murano.

Eyjaklasi, tengdur með brúm, og miðstöð glergerðanna, sem hafa gert feneyskan kristal heimsfrægan. Gleriðjan var flutt hingað frá Feneyjum 1291 til að draga úr brunahættu í borginni sjálfri. Lengi var þetta helzta miðstöð glergerðar í Evrópu. Tugþúsundir manna bjuggu á eyjunni og höfðu framfæri af glergerð, en máttu um leið sæta hafnbanni vegna iðnaðarleyndarmála.

Flestir gripirnir eru ómerkilegir og margir smekklausir, en saman við er nokkuð af fögrum munum. Meðal góðra fyrirtækja, sem leggja áherzlu á forna hönnun í feneyskum stíl, eru Barovier e Toso, Paolo Rossi, Seguso og Venini. Gaman er að fara á verkstæðin og fylgjast með glerblæstrinum.

Næstu skref