San Polo

Við förum út á kirkjutorgið, yfir brú, beygjum til hægri eftir Fondamenta dei Frari, til vinstri eftir Rio Terra, til hægri eftir Calle Seconda dei Saoneri, til vinstri eftir Calle dei Saoneri, yfir brú og eftir Salizzada San Polo milli kirkju og kirkjuturns. Alls er þetta tæpra 500 metra leið.

Kirkjan San Polo er þekktust fyrir kirkjuturninn með rómönskum ljónum á hornunum. Sjálf kirkjan er frá ýmsum tímum, án stíls og samhengis.
Campo di San Polo

Við göngum út á torgið Campo di San Polo framan við kirkjuna.

Með stærri torgum borgarinnar, áður fyrr vettvangur grímuballa, nautaats og annarra hátíða. Á síðustu árum hefur það að nýju gerzt vettvangur kjötkveðjuhátíða.

Hversdagslega er það leikvöllur barna og unglinga, meðan barnapíur sitja á bekkjum undir skuggsælu laufskrúði trjánna á miðju torgi

Næstu skref

Santa Maria Gloriosa di Frari

Frari: Tiziano Vecellio

Santa Maria Gloriosa dei Frari

Við förum aftur út á torgið og kringum kirkjuna Santa Maria Gloriosa dei Frari.

Gotnesk risakirkja Fransiskusar-klausturs frá miðri 15. öld með málverkum eftir Bellini og Tiziano.

Í hliðarskipi vinstra megin við aðalinngang er gnæfrænn píramídi, minnisvarði eftir Canova um Tiziano. Róðubríkin framan við útskorinn, þriggja sætaraða munkakór, er skorin 1475 af Pietro Lombardo og Bartolomeo Bon.

Norðan kirkju er sagnfræðilega mikilvægt ríkisskjalasafn Feneyja í gamla klaustrinu. Þar eru tveir klausturgarðar, annar hannaður af Sansovino og hinn af Palladio.

Tiziano Vecellio

Við beinum athygli okkar að töflu meginaltaris kirkjunnar.

Tiziano var uppi 1490-1576, einn þekktasti málari endurreisnartímans. Hann lærði í Feneyjum af málurunum Giovanni Bellini og Giorgione, fór víða um Evrópu og málaði fyrir páfa, konunga og keisara.

Á efri árum málaði hann nokkur kirkjuleg málverk, þar á meðal altaristöfluna í Frari, sem sýnir himnaför guðsmóður.

Verk hans má meðal annars einnig sjá í listasafninu Accademia og í kirkjunum Gesuiti og Santa Maria della Salute.

Næstu skref

Scuola Grande di San Rocco, Tintoretto

Snúum okkur svo að glæsihöllinni sunnan torgsins.

Scuola Grande di San Rocco

Scuola Grande di San Rocco var reist af endurreisnarstíls-arkitektinum Bartolomeo Bon 1515-1549 á vegum góðgerðaklúbbs, þekktust fyrir málverk Tintoretto.

Hann málaði loft- og veggmyndir í sali hallarinnar 1564-1587. Þær sýna róttæka notkun hans á samspili bjartra ljósa og dimmra skugga og róttæka notkun á litum og litaandstæðum. Í aðalsal neðri hæðar eru myndir úr lífi Maríu guðsmóður og í aðalsal efri hæðar eru myndir, sem sýna kraftaverk úr Gamla Testamentinu.

Málverkið af krossfestingu Krists í hliðarsal efri hæðar sýnir ofsafengna trúarlega innlifun.

Næstu skref

Sestiere San Polo

Við förum aftur til Margherita-torgs og göngum úr norðurenda þess tæpra 100 metra leið yfir brú að kirkjunni San Pantalon. Við erum þar komin úr Dorsoduro hverfinu í San Polo hverfið.

Eitt fjörugasta hverfi borgarinnar, með útimörkuðum grænmetis og fiskjar í nágrenni Rialto-brúar og torgunum við kirkjurnar San Polo og Santa Maria Gloriosa dei Frari. Þetta er hverfi almennings, með þröngum og sveigðum húsasundum, þegar torgunum sleppir.

San Rocco

Hér í nágrenninu er veitingahúsið Da Silvio.

San Rocco

Við höldum eftir Calle San Pantalon og síðan áfram eftir  Calle Scalater, yfir brú og eftir Sottoportico San Rocco, þar sem við komum inn á torgið Campo San Rocco, alls um 250 metra leið. Á vinstri hönd, við sunnanvert torgið, er hvít glæsihöll. Við lítum þó fyrst í kirkjuna, sem er vestan við torgið.

Bartolomeo Bon hannaði San Rocco 1489, en útlitið er frá 1765-1771. Í kórnum hýsir hún málverk eftir Tintoretto.

Þegar við höfum skoðað þrívíddar-ímyndarmálverk Fumiani í lofti 17. aldar kirkjunnar San Pantalon, förum við til vinstri úr kirkjunni.

Næstu skref

Campo Santa Margherita

Campo di Santa Margherita

Við höldum til baka eftir bakkanum að annarri brú, Ponte dei Pugni eða “Slagsmálabrú”, þar sem hefðbundið var fyrr á öldum, að klíkur fengju að slást. Við förum ekki yfir brúna, heldur beygjum til hægri eftir Rio terrà Canal og síðan til vinstri eftir Rio terrà della Scoazzera inn á stórt torg, Campo di Santa Margherita, alls rúmlega 300 metra leið.

Notaleg miðstöð mannlífs í vesturhluta Dorsoduro-hverfis, óreglulegt og þorpslegt torg, umkringt sérkennilegum verzlunum í 14. og 15. aldar húsum.

Santa Maria dei Carmini

Við göngum úr suðurenda torgsins að sundi milli kirkju og klausturs inn á torgið Campo dei Carmini og virðum fyrir okkur kirkjuna.

Santa Maria dei Carmini er 14. aldar kirkja, töluvert breytt á síðari öldum, með málverkum eftir Conegliano og Lotto.

Santa Maria & Scuola Grande di Carmini

Scuola Grande di Carmini

Handan sundsins er klaustrið sjálft. Scuola Grande di Carmini.

Karmelítaklaustur, reist 1663, með níu loftmálverkum eftir Giambattista Tiepolo.

Nú er komi röðin að næsta hverfi, San Polo

Næstu skref

Putti í Ca Rezzonico

Eftir að hafa litið inn í Calle dei Botteghe, göngum við til baka að brúnni, en beygjum þar til vinstri eftir Fondamenta Rezzonico, sem er 100 metra löng og liggur að hallarsafni við Canal Grande.

Baldassare Longhena reisti Ca’ Rezzonico í hlaðstíl á síðari hluta 17. aldar.

Hún er skarti búin að innanverðu, þétt skipuð málverkum, veggmyndum og forngripum. Danssalurinn liggur eftir endilangri annarri hæðinni, með gylltum ljósakrónum og þrívíddarmálverkum í lofti, svo og útskornum húsbúnaði. Nokkur stofuloft eru með veggfreskum eftir Giambattista Tiepolo.

Hún er núna minjasafn um Feneyjar 18. aldar. Þar eru meðal annars málverk eftir Pietro Longhi, Francesco Guardi, Canaletto og Giandomenico Tiepolo

Næstu skref

San Trovaso

San Trovaso

Við höldum áfram tæplega 200 metra eftir bakkanum, yfir næstu brú og til baka um 100 metra eftir hinum bakkanum, þar sem við komum að kirkjunni San Trovaso.

Reist 1590, með tveimur framhliðum, þekkt fyrir málverk eftir Tintoretto.

Hægra megin við altarið er litskært málverk hans af Tilbeiðslu vitringanna.

Campo San Barnaba

Grímubúningabúð við Calle del Botteghe

Við snúum til baka til norðurs eftir skurðbakkanum og beygjum síðan til vinstri eftir Calle della Toletta, Sacca Toletta, Fondamenta Toletta og Sottoportego Casin yfir á torgið Campo San Barnaba. Alls er þetta um 500 metra leið.

Rólegt markaðstorg í miðju Dorsoduro. Í götunum í kring er töluvert um skemmtilegar verzlanir, þar sem meðal annars er hægt að kaupa minjagripi lægra verði en við helztu ferðamannastaðina. Í Calle dei Botteghe handan brúarinnar við kirkjustafninn er til dæmis ágæt grímubúð.

Skömmu áður en komið er að torginu er merkt leið um sund til veitingahússins Antica Locanda Montin. Frá torginu sjálfu er stuttur spölur til veitingahússins La Furatola

Næstu skref

Zattere

Zattere

Við göngum út á lónsbakkann framan við kirkjuna.

Lónsbakkinn Zattere eftir endilangri suðurhlið hverfisins Dorsoduro, andspænis eyjunni löngu og mjóu, Giudecca, er vinsæll slökunar- og kaffidrykkjustaður í sólskini og sjávarlofti. Fyrr á öldum var bakkinn helzta salthöfn Evrópu.

Squero di San Trovaso

San Trovaso gondólaverkstæði

Við höldum til vesturs 200 metra eftir bakkanum unz við komum að næstu brú, yfir Rio di San Trovaso. Við beygjum til hægri meðfram skurðinum, 100 metra eftir Fondamenta Nani. Handan skurðarins sjáum við gondólasmiðju.

Elzta gondólasmiðja borgarinnar, í húsakynnum, sem minna á Týról. Vinnusvæðið sést aðeins úr þessari átt, yfir skurðinn.

Næstu skref

Gesuati

Við yfirgefum Accademia, göngum austur fyrir safnið og göngum Rio terrà Antonio Foscarini niður á lónsbakkann, rúmlega 300 metra leið. Þar er kirkjan Gesuati á hægri hönd.

Munkakirkja dóminíkana frá fyrri hluta átjándu aldar, mikið skreytt að innanverðu.

Þekktust er hún fyrir loftfreskur Giambattista Tiepolo með samspili ljóss og skugga. Í kirkjunni eru líka altarismyndir eftir Tintoretto og Tiziano.

Giambattista Tiepolo

Við athugum nánar loftmyndirnar eftir Tiepolo.

Svifstílsmálarinn Giambattista Tiepolo var uppi 1696-1770, meira en heilli öld á eftir Veronese, langsíðastur hinna frægu málara Feneyinga. Verk hans eru svanasöngur feneyskrar myndlistar. Hann naut mikillar hylli í heimaborg sinni, en vann einnig töluvert við erlendar hirðir, þar á meðal hjá Karli III Spánarkonungi.

Tiepolo notaði ljós og skugga eins og flestir fyrri málarar Feneyja, en lagði meiri áherzlu en aðrir á milt samspil pastel-lita. Loftfreskurnar í Gesuati eru dæmigerð verk hans, sem og málverkið af heilagri guðsmóður og englunum.

Verk eftir hann má meðal annars einnig sjá í safninu Accademia hér í nágrenninu, í kirkjunni San Polo og í söfnunum í Palazzo Labia og Ca’Rezzonico.

Næstu skref

Accademia: Tintoretto

Annar höfuðmálari í Accademia er Tintoretto.

Hann var uppi 1518-1594, helzti málari Feneyja á fægistíls-blómaskeiði endurreisnartímans. Hann notaði mikið dimma myndfleti með lýstum flötum, sterka liti og litaandstæður. Málverk hans eru flest trúarleg.

Í Accademia eru nokkur málverk hans, en heillegast safn þeirra er í Scuola Grande di San Rocco. Risaverk hans um Paradís og nokkur fleiri eru í veizlusal hertogahallarinnar. Verk hans eru víða í kirkjum hverfisins Cannaergio, þar sem hann var búsettur.

Næstu skref

Accademia: Carpaccio

Við staðnæmumst hér einkum við verk eftir snemm-endurreisnarmanninn Carpaccio, síð-endurreisnarmanninn Tintoretto og hlaðstílsmanninn Veronese. Við tökum þá í tímaröð.

Carpaccio var uppi 1486-1525, kom sem málari í kjölfar Bellini-feðga, notaði skarpa teikningu og milda liti, svo og mikla nákvæmni í útfærslu. Málverkið í safninu frá Canal Grande hefur mikið sagnfræðilegt gildi fyrir utan það listræna, því að hann málaði meira að segja texta skiltanna á húsunum nákvæmlega. Þar má líka sjá Rialto-brú eins og hún var á blómaskeiði Feneyja.

Verk hans má meðal annars einnig sjá í safninu í Ca’d’Oro og í Museo Correr.

Næstu skref

Accademia er í klaustri Santa Maria della Carita

Við göngum eftir skurðbakkanum og síðan beint áfram eftir Calle della Chiesa og Piscina Fornier, framhjá listasafninu Collezione Cini, sem er stundum opið og oftast ekki, og áfram eftir Calle Nuova Sant’Agnese að vesturhlið Accademia, alls rúmlega 300 metra leið. Við göngum norður fyrir safnið til að komast að inngangi Accademia.

Helzta og stærsta listasafn borgarinnar er til húsa í klaustri og klausturkirkjunni Santa Maria della Carità. Það sýnir þróun feneyskrar málaralistar frá býzönsku og gotnesku upphafi til endurreisnar og hlaðstíls. Þar sem feneysk málaralist skipar eitt fremsta sætið í listasögu þessara tímabila, er Accademia með merkustu málverkasöfnum veraldar.

Merkustu verkin úr aflögðum kirkjum og klaustrum borgarinnar hafa verið flutt hingað, svo og ýmis helztu einkennisverk feneyskrar listasögu. Uppsetningin er í tímaröð, svo að auðvelt er að átta sig á þróun feneyskrar málaralistar. Rúmt er um málverkin, svo að tiltölulega auðvelt er að njóta þeirra, einkum þó á vel björtum degi.

Safnið stækkaði við brottflutning akademíunnar sjálfrar, Accademia di Belle Arti, svo að unnt er að sýna verk, sem áður lágu í geymslum. Hér eru verk eftir hina býzönsku Paolo Veneziano og Lorenzo Veneziano, endurreisnarmennina Jacopo Bellini, Gentile Bellini og Giovanni Bellini, Palma og Tiziano, svo og hlaðstílsmálarana Giambattista Tiepolo og Giandomenico Tiepolo.

Næstu skref

Collezione Peggy Guggenheim

Guggenheim: Marino Marini

Við göngum meðfram kirkjunni eftir Calle Abazia og Calle Bastion, yfir brú og áfram Calle San Cristoforo að Guggenheim safninu, alls um 300 metra leið. 

Merkilegt nútímalistasafn í garði og höll, sem aldrei varð nema jarðhæðin ein. Þar eru verk eftir Jackson Pollock, Pablo Picasso, Joan Miró, Constantin Brancusi, Max Ernst, Wassily Kandinsky, Piet Mondrian, Giorgio de Chirico, Kasimir Malevich og Marino Marini.

Peggy Guggenheim var mikill listvinur og framúrstefnukona, þegar hún safnaði verkum málaranna, sem síðar urðu einkennismálarar síðari hluta 20. aldar. Það er hressandi að skoða safn hennar, þegar maður er orðinn þreyttur á ald
agamalli list, sem hvarvetna verður á vegi manns í borginni.

Rio della Torreselle

Ráðgert er að flytja hluta safnsins í gömlu tollbúðina, Dogana di Mare, við Salute kirkjuna. Þá verður unnt að sýna mun fleiri verk, sem nú eru í geymslum þess.

Rio della Torreselle

Við höldum áfram frá safninu nokkur skref út á Fondamenta Venier.

Rio della Torreselle er friðsæll skurður á gönguleiðinni milli Salute og Accademia.

Við skurðinn er veitingahúsið Ai Gondolieri. Í nágrenninu er hótelið og veitingahúsið Agli Alboretti.

Næstu skref

Bænastund í Santa Maria della Salute

Santa Maria della Salute

Santa Maria della Salute er skrautleg hlaðstílsterta úr hvítum kalksteini, hönnuð af Baldassare Longhena, reist 1631-1687. Hún stendur á bezta stað, við austurodda Dorsoduro hverfis, þar sem Canal Grande mætir Feneyjalóni, og blasir við úr öllum áttum. Hún er áttstrend og ofhlaðin skrauti, með sextán risavöxnum bókrollustoðum á þaki.

San Gregorio

Að innanverðu er kirkjan hófsamlegri. Hún hefur að geyma altaristöflu og loftmálverk eftir Tiziano og verk eftir fleiri kunna listamenn, svo sem Jacopo Tintoretto. Steinfellugólfið er óvenjulega fallegt, með ýmsum tilbrigðum í hringlaga mynztri.

Baldassare Longhena var einn helzti hlaðstílsarkitekt F
eneyja á 17. öld. Hann hannaði líka höllina Ca’Pesaro og byrjaði á Ca’Rezzonico.

San Gregorio

Við göngum beint inn í hverfið vestan við kirkjuna. Af kirkjutorginu förum við á trébrú milli San Gregorio kirkju og klausturs.

San Gregorio eru leifar voldugs klausturs heilags Gregoríusar, sem lagt var niður fyrir löngu. Kirkjan er einföld og látlaus múrsteinskirkja í gotneskum stíl.

Næstu skref

La Pietà

Við göngum úr görðunum út á lónsbakkann og förum hann langleiðina til baka til hertogahallarinnar, um hálfs annars kílómetra leið. Milli skurðanna Rio della Pietà og Rio dei Greci komum við að framhlið kirkju. Við getum líka sleppt því að skoða þessa kirkju og tekið almenningsbát beint frá bátastöðinni Giardini við vesturenda garðanna.

Endurreist 1745-1760, með framhlið frá 1906, upprunalega kirkja munaðarleysingjahælis, en núna einkum notuð fyrir tónleika, sem haldnir eru að minnsta kosti mánudaga og fimmtudaga árið um kring.

Hælið varð frægt fyrir kóra og frægast fyrir kórstjórann Antonio Vivaldi, sem samdi hér ótal óratóríur, kantötur og önnur verk fyrir kóra. Kirkjan er raunar stundum kölluð Chiesa di Vivaldi eftir honum, enda skipa verk hans heiðursess í dagskránni.

Riva degli Schiavoni

Vivaldi var frægasti tónsnillingur Feneyja, uppi 1678-1741. Hann lærði til prests og starfaði fyrri hluta ævinnar sem kórstjóri Pietà munaðarleysingja-hælisins. Hann samdi rúmlega 770 tónverk, þar á meðal 46 óperur, flestar þeirra frumfluttar í Feneyjum. Uppáhalds-hljóðfæri hans var fiðlan. Hann notaði hana mikið sem einleikshljóðfæri í verkum sínum.

Við ljúkum þessari gönguferð með því að fara tæplega 300 metra leið eftir bakkanum frá kirkjunni til Palazzo Ducale.

Næst förum við í göngu um hverfin Dorsoduro og San Polo.

Dorsoduro