Borgarrölt

C. Austurborgin

Amsterdam, Borgarrölt

Allar gönguferðirnar þrjár í þessari bók byrja og enda við aðaltorgið Dam. Fyrsta ferð leiðir okkur um austurhluta gömlu miðborgarinnar.

Dam

Dam
Dam

Þar sem nú er Dam, var fyrsta stíflan í ánni Amstel gerð einhvern tíma á 13. öld. Eftir þeirri stíflu fékk borgin nafn og kallaðist Amsteldamme. Við stífluna myndaðist höfn og út frá henni stækkaði fiskiþorpið upp í kaupsýsluborg.

Við hefjum gönguna framan við Krasnapolsky hótel og frestum því að skoða konungshöllina og Nieuwe Kerk handan torgsins. Í okkar enda þess trónir þjóðarminnisvarðinn, sem reistur var 1956 fyrir samskotafé til að minnast afreka Hollendinga í síðari eimsstyrjöldinni.

Hægra megin við hótelið, handan lítils sunds, er ein af hinum gömlu Bruine kroegs, De Wildeman, í elzta húsi torgsins, frá 1632. Þar væri gott að styrkja sig á kaffi fyrir gönguna og skoða um leið veggskreytingu hinna mörgu peningaseðla gamalla tíma frá ýmsum löndum.

Við getum líka litið inn í vetrargarðinn Wintertuin, morgunverðarsal Krasnapolsky, sem er einstakur í sinni röð, ekki sist ef við erum á ferðalagi að vetrarlagi.

Næstu skref
Krasnapolski, restaurant, Amsterdam
Krasnapolski Wintertuin

22. Dublin – Fitzwilliam Square

Borgarrölt

Baggot Street

Við höldum áfram eftir Upper Merrion Street framhjá stjórnarráði Írlands, rúmlega 100 metra leið að næstu gatnamótum.

Fitzwilliam Square hurðir, Dublin

Fitzwilliam Square hurðir

Hér mætast hægra megin Merrion Row og vinstra megin Lower Baggot Street, helztu götur söngkráa, sem eru írsk sérgrein. Frægar krár við Merrion Row eru Donoghue’s og Foley’s og við Lower Baggot Street eru Doheny & Nes
bitt’s, Baggot Inn og Toner’s. Á þessum slóðum eru líka góð veitingahús.

Fitzwilliam Square

Frá enda Upper Merrion Street göngum við um 100 metra til vinstri og austur Lower Baggot Street og beygjum síðan til hægri inn í Lower Pembroke Street, þar sem 150 metra leið er að Fitzwilliam Square.

Fitzwilliam Square er bezt varðveitti garðurinn frá georgískum tíma, lagður 1825. Í kringum hann eru stílhrein hús þess tíma, mörg hver með skartmáluðum útihurðum.

Government Buildings, Dublin 2

Government Buildings

Hér ljúkum við gönguferðinni um miðbæinn í Dublin, förum til baka til Baggot Street og hvílum okkur á einni af kránum þar.

 

Og þá er komið að pöbbaröltinu

 

 

21. Dublin – Merrion Square

Borgarrölt
Merrion Square, Dublin

Merrion Square

Merrion Square

Við förum út úr safninu og inn í garðinn handan götunnar.

Merrion Square er einn fegursti garður miðbæjarins, lagður 1762, friðarreitur í umferðarþunga miðbæjarins. Kringum hann eru stílhrein hús með hinum þekktu, vel máluðu írsku útihurðum. Við garðinn sýna oft alþýðlegir málarar listaverk sín.

Natural History Museum

Við förum aftur úr garðinum að inngangi þjóðlistasafnsins og göngum götuna til suðurs, framhjá lokuðum garði þinghússins að náttúrugripasafninu, Museum of Natural History, um 100 metra leið.

 

Í náttúrugripasafninu eru beinagrindur af hinu forna og útdauða dádýri Írlands, af hvölum og öðru því, sem tíðkast í slíkum söfnum. Uppstilling safnsins er gamaldags.

Næstu skref

20. Dublin – National Gallery

Borgarrölt
The National Gallery, Dublin

The National Gallery

Við höldum áfram 100 metra norður Kildare Street, beygjum til vinstri í Leinster Street og áfram Clare Street, 200 metra leið, og svo til hægri að West Merrion Square. Við göngum innan við 100 metra frá götuhorninu og komum að inngangi þjóðlistasafnsins.

The National Gallery er hefðbundið listaverkasafn, sem leggur áherzlu á evrópska listasögu. Þar eru verk brezkra, hollenzkra og ítalskra listamanna fyrri alda. Þar eru einnig verk Jack B. Yeats, mesta málara Írlands og bróður rithöfundarins William Yeats.

Næstu skref

 

19. Dublin – National Library

Borgarrölt

Leinster House

National Library & Parliament (Leinster House), Dublin

National Library & Parliament (Leinster House) til hægri

Við innganginn er rimlagirðing. Handan hennar sjáum við þjóðarbókhlöðuna andspænis þjóðminjasafninu og þinghús Írlands hægra megin, milli safnanna.

Írska þingið situr í Leinster House, sem var reist 1745 og gert að þinghúsi 1922. Hægt er að fá aðgang að þingpalli neðri deildar, og þegar þingið situr ekki, er hægt að fara í skoðunarferðir um höllina.

National Library

Við göngum áfram norður Kildare Street um 50 metra að inngangi þjóðarbókhlöðunnar.

The National Library er fyrst og fremst áhugaverð fyrir Íra og þá, sem leita að forfeðrum sínum. Þar eru yfir ein milljón bóka og mikið af fornum handritum, auk landakorta og gamalla dagblaða. Húsbúnaður er úr dökkum viði og lampaskermar eru grænir.

Næstu skref

 

18. Dublin – National Museum

Borgarrölt

Við förum út úr garðinum að norðanverðu, á svipuðum slóðum og við komum inn í hann, göngum að Shelbourne-hóteli og förum inn þvergötuna við hlið þess, Kildare Street. Þá götu göngum við 150 metra að inngangi þjóðminjasafnsins á hægri hönd.

The National Museum, Dublin

The National Museum

The National Museum er bókstaflega gullnáma. Þar er mikið af skartgripum úr gulli frá forsögulegum tíma á Írlandi og frá keltneskum tíma, hálsfestar, armbönd, hljóðfæri, kaleikar og leikföng. Margir gripanna eru frá 1. öld f.Kr., en glæsilegustu gripirnir eru frá 8. öld, frá því rétt áður en víkingar hófu ránsferðir 795.

Safngripunum er haganlega fyrir komið, svo að rúmt er um þá, þótt safnið sé ekki stórt. Vegna rúmleysis er gert ráð fyrir, að hluti safnsins verði innan tíðar fluttur á annan stað í miðbænum.

Óvenjulega góð veitingabúð er í safninu.

Næstu skref

 

17. Dublin – St Stephen’s Green

Borgarrölt
St. Stephen's Green, Dublin

St. Stephen’s Green

Við förum áfram eftir Dawson Street tæpa 100 metra út að garðinum St Stephen’s Green og förum inn í garðinn.

St Stephen’s Green er 9 hektara garður í enskum stíl, með tjörnum og brúm, gosbrunnum og öndum, blómahafi og vel slegnum flötum, barnaleikvelli og myndastyttum, upprunalega girtur 1663, en opnaður almenningi 1877.

Ýmsar þekktar hallir snúa út að garðinum, svo sem Shelbourne-hótel að norðanverðu og utanríkisráðuneytið, Iveagh House, að sunnanverðu.

Frá hornum garðsins liggja þekktar götur, svo sem Grafton Street til norðurs.

Næstu skref

 

16. Dublin – Mansion House

Borgarrölt
Mansion House, Dublin

Mansion House

Við förum út úr Hibernian Way út á Dawson Street, þar sem við beygjum til hægri og göngum 100 metra, þar sem við sjáum litla og ljúfa höll handan götunnar.

Mansion House var reist 1705 og gerð að borgarstjórasetri 1715. Að hallarbaki er stærsti veizlusalur borgarinnar, reistur 1821. Þar fundaði fyrsta þing Írlands 1919 til að samþykkja sjálfstæðisyfirlýsingu landsins.

Næstu skref

 

15. Dublin – Powerscourt

Borgarrölt

Powerscourt

Powerscourt Townhouse Centre, Dublin

Powerscourt Townhouse Centre

Við förum beint frá Grafton Street um húsasund rétt sunnan við Bewley’s eða tæpum 50 metrum sunnar frá þvergötunni fyrir framan Westbury hótel inn verzlanasund hótelsins, og komum í báðum tilvikum að bakhlið Powerscourt við Clarendon Street. Þar beygjum við til vinstri og förum inn í Powerscourt á suðausturhorni þess.

Powerscourt er í borgarhöll frá 1771. Höllinni og hallarportinu hefur verið breytt af nærfærni og smekkvísi í skemmtilega verzlanakringlu á þr
emur hæðum undir léttu timbur- og glerþaki, full af svölum út og suður, sumar úr 200 ára gömlum viði. Þar eru skemmtilegar smábúðir og mjög góð veitingahús. Á efstu hæð er verzlun, sem rekin er af handverksráði Írlands. Í hádeginu eru oft klassískir tónleikar á palli í portinu. Þarna er hægt að vera allan daginn í góðu yfirlæti.

Hibernian Way

Við förum sömu leið til baka til Grafton Street og förum í hina áttina tæpa 100 metra inn Lemon Street og áfram inn í verzlanamiðstöðina Hibernian Way.

Margar fínustu tízkubúðir borgarinnar eru í Hibernian Way.

Næstu skref

 

 

 

 

14. Dublin – Grafton Street

Borgarrölt

Við förum aftur út um aðalinngang háskólans og beygjum þar til vinstri meðfram framhliðinni um 100 metra leið, förum yfir Nassau Street og inn í Grafton Street göngugötuna.

Grafton Street, Dublin 1

Grafton Street

Grafton Street liggur milli Trinity College og St Stephen’s Green og er burðarás miðbæjarins. Þaðan er stytzt til allra átta ferðamannsins og þar er skemmtilegast mannlífið. Hér er líka kaffihúsið Bewley’s, sem telja má miðpunkt borgarinnar.
Hér á götunni reyna tónlistarmenn að vinna sér inn skilding og hér eru seld blóm á götuhornum. Hér er mest af glæsilegustu verzlununum og nokkur vöruhús í dýrari kantinum. Hér streymir mannhafið alla daga vikunnar frá morgni til kvölds.

Næstu skref

13. Dublin – Trinity College

Borgarrölt

St Andrew’s

Við förum úr bankanum og aftur út á College Green, sem sveigist eftir framhlið bankans. Handan torgsins, 100 metrum vestar, er lítil gata, St Andrew Street, upp að St Andrew’s kirkjunni, tæpum 50 metrum ofan torgsins.

Trinity College, Dublin 2

Trinity College

Þar sem St Andrew’s kirkjan er nú, var miðstöð víkinga, þegar þeir réðu í Dublin fyrir tíu öldum. Þá var hér “Þingmót”, þar sem víkingar komu saman til þings á svipaðan hátt og á Íslandi á sama tíma.

Trinity College

Við förum til baka niður brekkuna og austur College Green. Handan torgsins að austanverðu er Trinity College, skáhallt á móti Írlandsbanka.

Trinity College var stofnaður 1592 sem prestaskóli ensku biskupakirkjunnar, en er nú almennur borgarháskóli með 7000 nemendum. Við förum hér inn um aðalinnganginn, sem reistur var 1755-1759, og komum inn á 16 hektara háskólasvæði með mörgum höllum umhverfis steinlagðar stéttir og gróna garða.

Book of Kells

Við stefnum yfir stéttina að strangri höll frá 1712-1732, hægra megin fyrir miðju.

Það er bókasafn skólans, eitt fjögurra höfuðbókasafna landsins. Höllin var áður léttari að svip, þegar opin súlnagöng voru á jarðhæðinni.

Hin frægu fornrit Íra eru í bókasafni Trinity College. Hæst ber þar Kells-bók, fagurlega lýst kálfskinnshandrit guðspjallanna fjögurra á latínu frá upphafi níundu aldar. Bókin er til sýnis í safninu ásamt fleiri dýrgripum af því tagi, svo sem Durrow-bók frá upphafi áttundu aldar, Dimma-bók og Armagh-bók.

Einnig er gaman að skoða aðalsal bókasafnsins, langan og mjóan og háan sal á tveimur hæðum.

Næstu skref

 

12. Dublin – Custom House

Borgarrölt

Custom House

Við göngum til baka niður að ánni og síðan 300 metra til vinstri eftir bakkanum.

Custom House, Dublin

Custom House

Hér er Custom House, löng og lág höll frá 1791, með hvolfþaki og dórískri súlnaframhlið, af sumum talin fegursta hús borga
rinnar. Þetta var áður tollhús, en er nú stjórnarskrifstofa. Höllin hefur verið endurreist eftir mikinn bruna, sem varð þar 1921.

Bank of Ireland, Dublin

Bank of Ireland

Bank of Ireland

Við höldum til baka eftir árbakkanum, förum yfir O’Connell brúna, sem frægust er fyrir að vera breiðari en hún er löng, og göngum 200 metra inn breiðgötuna Westmoreland Street, þar sem við komum inn á torgið College Green. Okkur á vinstri hönd er Bank of Ireland.

Bogadregin höll Írlandsbanka í nýgnæfum stíl var áður þinghús Írlands, reist að mestu leyti 1728. Gamli aðalinngangurinn að sunnanverðu  er varðaður jónískum súlnaröðum umhverfis ferhyrnt port, og út frá því liggja bogadregnar hliðarálmur hallarinnar.

Bank of Ireland tók við höllinni 1803, en húsakynni Lávarðadeildarinnar og hin fínu veggteppi hennar hafa verið varðveitt óbreytt. Hægt er að fá að skoða þau með því að spyrja leyfis á staðnum.

Næstu skref

 

11. Dublin – General Post Office

Borgarrölt
General Post Office, Dublin

General Post Office

O’Connell Street

Við förum yfir brúna, beygjum til hægri eftir árbakkanum Bachelors Walk tæpra 300 metra leið og síðan til vinstri inn í O’Connell Street, helztu breiðgötu borgarinnar.

Breiðar gangstéttir og breið eyja veita trjám og höggmyndum og vegfarendum skjól fyrir stríðri bílaumferð. Einu sinni var þetta helzta rúntgata miðbæjarins, en fyrir löngu orðið að víkja fyrir göngugötunni Grafton Street. Enn eru hér kvikmyndahús og skyndibitastaðir.

General Post Office

Við göngum tæpa 200 metra inn O’Connell Street, þar sem fyrir okkur verður mikil höll á vinstri hönd.

Aðalpósthús borgarinnar er í mikilli höll frá 1814 við vesturhlið O’Connell Street og snýr miklu og jónísku súlnariði að götunni.

Frægust er hún fyrir hlutverkið í páskauppreisninni 1916. Lýðveldisyfirlýsingin var lesin upp af tröppum hennar. Hún var þá höfuðstöð uppreisnarmanna og varð fyrir skothríð brezkra hermanna. Hún ber enn ör frá þeim tíma, þótt að mestu hafi verið gert við skemmdirnar.

Næstu skref

10. Dublin – Ha’penny Bridge

Borgarrölt
Ha'Penny Bridge, Dublin

Ha’Penny Bridge

Temple Bar

Við göngum frá kastalanum út á Dame Street, yfir götuna og nokkrum metrum austar niður Sycamore Street um 150 metra leið niður á Temple Bar, þar sem við beygjum til hægri.

Temple Bar er líflegasta kráa-, kaffihúsa- og kokkhúsagata borgarinnar um þessar mundir. Þetta er þröng göngugata með ýmsum hliðarsundum, fullum af lífi og fjöri. Einhvern veginn hefur þessi gata sloppið að mestu við voðaverk borgarskipulagsins. Hún er orðin að vin í eyðimörkinni.

Ha’penny Bridge

Við beygjum úr Temple Bar nokkra metra niður sundið Merchant’s Arch og komum þar að göngubrú yfir ána Liffey.

Ha’penny Bridge dregur nafn af brúartolli, sem tekinn var af vegfarendum allt fram til 1919. Þessi smíðajárnsbrú var reist 1816 og er skemmtilegasta brúin af ótalmörgum, sem tengja vinstri og hægri bakka árinnar Liffey.

Næstu skref

9. Dublin – Dublin Castle

Borgarrölt
Castle Hall, Dublin Castle, Dublin

Castle Hall, Dublin Castle

Við förum meðfram City Hall upp að borgarkastalanum, sem er beint aftan við ráðhúsið, og förum um undirgöng inn í efri kastalagarðinn.

Dublin Castle var reistur 1204 til varnar brezkum yfirráðum yfir Írlandi. Smám saman var kastalanum breytt í stjórnarhöll, sem nú er sumpart frá síðari hluta 17. aldar og sumpart frá miðri 18. öld.

Andspænis okkur eru ríkissalirnir, sem eru opnir almenningi, aðgangur £1, gengið inn úr neðri kastalagarðinum að austanverðu.

Most Holy Trinity, Dublin Castle, Dublin

Most Holy Trinity, Dublin Castle

Fyrir aftan okkur, þar sem við komum inn í efri garðinn, er Castle Hall, fallegt hús með háum turni frá 1750. Úr þeim turni var krúnudjásnunum stolið árið 1907 og hafa þau síðan ekki fundizt.

Í neðra garði er Most Holy Trinity kirkjan frá 1814 og fyrir aftan hana púðurturninn, sem er elzti hluti kastalans, frá 1202-1228.

Næstu skref