Matwerk er faglega hannaður veitingastaður á þremur gólfum innst á Laugavegi, þar sem einu sinni var Stjörnubíó. Grunsemdir um enn eina túristagildruna hurfu eins og dögg fyrir sólu, þegar maturinn kom á borð. Frábærlega mátulega steikt bleikja  með maukaðri og ljúfri blöndu af kartöflum, grænkáli og jógúrt, borin fram í pönnu, 2.250 krónur í hádeginu. Sama hagstæða verðið og á öðrum góðmetisstöðum miðbæjarins. Raunar líka hagstætt fyrir túristana á kvöldin, 2.950 krónur. Ísland er ekki dýrt. Yfirkokkurinn kemur frá öndvegisstaðnum Fiskfélaginu, Stefán Hlynur Karlsson. Matwerk fer beint á listann minn yfir tíu beztu matarhús borgarinnar.

Bezta lækningin við vetrarkulda á Laugavegi er súpa í brauði á Svarta kaffinu. Slík matarhús eru víða í Bandaríkjunum, en bara eitt hér á landi og búið að vera lengi. Ég valdi hreindýrasúpu fram yfir sveppasúpu, en get ekki lofað sama úrvali næst, því daglega er skipt um súpu. Upplagt til að ná úr sér hrollinum fyrir 1.850 krónur. Þú ræður, hvort þú skilur brauðið eftir eða borðar það líka. Á fyrstu hæð í svartmáluðu timburhúsi að Laugavegi 54. Svo sem engin uppljóstrun, því 1491 ferðamaður hrósar staðnum í skilaboðum á TripAdvisor. Þar er nánast einróma lof, enda telst Svarta kaffið þar 14. bezta veitingahús borgarinnar.

Hard Rock var merkt matarhús og rokkminjasafn í Kringlunni fyrir aldamót, þegar Tommi réð þar ríkjum. Þá sagði Steve Wozniak, höfundur Apple og Macintosh, það vera bezta Hard Rock í heimi. Steve hafði þá selt hlutabréfin sín og fór um heim milli Hard Rock staða. Síðan fór Tommi í Búlluna, seldi Hard Rock, sem svo fór á hausinn fyrir hrun. Nú er komið nýtt Hard Rock í Lækjargötu. Ekki Rokkminjasafn, allt innbú upp á amerísku. Maturinn er so-so, barbeque kjúklingur með Chili-dósabaunum sem sósu, á 2.700 kr, þjónusta í lagi og tónahávaði furðulega lítill. Ekki einn af tíu beztu, en þolanlegur fyrir miðaldra hippa. Hér vantar Tomma.

Essensia neðst við Hverfisgötu gegnt Arnarhóli er fyrsta dæmið, sem ég sé um vel heppnað þema-matarhús. Allt innihaldið, stórt og smátt, kemur frá Ítalíu í fútúrískum stíl úr silfruðu stáli og speglum. Mjög róttækt, mjög flott, slípuð útgáfa af Mat & drykk og Von. Hákon Már Örvarsson býður í eldhúsinu upp á einfalda nútímamatreiðslu Miðjarðarhafsins. Steinbíturinn var rétt grillaður, borinn fram í undursamlegri sósu með kjúklingabaunum. Fyrstu vikurnar var þjónustan lakari, skafin ómenntuð upp af götunni og sigað á gestina. Nú hefur hún jafnað sig og kann betur til verka. Verð er sanngjarnt i hádeginu, 2.200 krónur fiskréttur dagsins. Eitt af fimm beztu matarhúsum borgarinnar.

Smekkur TripAdvisor álitsgjafa fyrir veitingahúsum hefur nálgast minn smekk. Sjö af tíu beztu matarhúsum borgarinnar eru hin sömu á báðum listum.

Jónas:
1. Sjávargrillið
2. Matur & drykkur
3. Holt
4. Fiskfélagið
5. Kopar
6. Kaffivagninn
7. Grillmarkaðurinn
8. Restó
9. Ostabúðin
10.Múlakaffi

TripAdvisor:
1. Messinn
2. Matur & drykkur
3. Restó
4. Ostabúðin
5. Old Iceland
6. Fiskmarkaðurinn
7. Kaffivagninn
8. Forréttabarinn
9. Fiskfélagið
10.Sjávargrillið

Lönsaði í Múlakaffi í hádeginu eftir of langt hlé. Traustur staður einstæðra leigubílstjóra og núna líka löggumanna. Í boði þríréttað á 2000-2007 krónur. Í dag mátti velja ýsu, plokkfisk, nautapottrétt eða kótilettur. Rósakálssúpa á undan og á eftir rabbarbaragrautur. Minnti á gamla matargerð í mötuneytum fyrir hálfri öld, þegar ég gróf skurði við Írafossvirkjun. Þetta var eftir væntingum. Ýsan fersk og hóflega elduð, ágætis matur, sömuleiðis nýjar hýðiskartöflur. Hrásalat ómerkilegt. Verðið er svipað og á öðrum hádegisstöðum. Innréttingar eins og í mötuneytum fyrir hálfri öld. Megi gamla Múlakaffi lifa sem lengst.

Ýmis mathús hafa verið í kjallaranum á Lækjargötu 6b, andspænis Menntaskólanum í Reykjavík. Nú er þar Messinn, sem segist vera sjávarréttastaður. Samt ekki með neinn fisk dagsins. Mest verkaðir réttir, franskt bouillabaisse fisksúpa, franskur ratatouille fiskigrautur og couscous Norður-Afríku, auk íslenzks fiskiborgara og plokkfisks. Ég prófaði allt of gamla, stinkandi rauðsprettu, borðaði meðfylgjandi kartöflur, tómata og klettasalat. Rauðspretta eldist hratt og er vandmeðfarin á mathúsum. Hefði betur valið eldisbleikjuna, hún geymist lengur. Já, eða saltfiskfroðuna. Innrétting hugguleg og þjónusta frambærileg.

Eigandi matarhúss á að vera á staðnum. Ofmetnist ekki af velgengni og freistist til að opna fleiri. Þá fer allt í steik. Því hætti ég að leita nýrra staða, rúnta milli sjö-átta, sem bjóða festu, jafnan í hádegi. Þar er úrvalsmatur með persónulegri þjónustu. Svo sem Sjávargrillið, Matur og drykkur, Kopar og Verbúð 11. Einnig Restó, sem má kasta gamalli innréttingu úr frauðplasti. Minnka þrengsli í básum og afskaffa lóðrétt sætisbök. Fiskfélagið og Grillmarkaðurinn þurfa festu í sal og nærveru eiganda, ekki síný andlit inspektora. Holt er líka gott. Átta gæðastaðir alls, þarf að nefna fleiri? Kannski Tilveruna og Von í Hafnarfirði, varla fleiri.

Frambærilegu veitingahúsin í Hafnarfirði eru orðin tvö. Auk Tilverunnar í miðbæ er komin Von við fiskihöfnina. Von er skemmtilegar hönnuð sem matarhús og með opið inn í eldhús. Bæði feta troðnar slóðir í matreiðslu. Tilveran með fleiri fisktegundir. Bæði hafa þau fisk dagsins. Á Von fékk ég léttsaltaðan þorsk og í annað skipti lauksteikta löngu, hvort um sig á 1900 krónur í hádegi, gott verð. Hvort tveggja var lítillega ofsteikt, en bara lítillega. Bergmál er á Von og hávær tónlist í samkeppni við skvaldrið. Mætti gjarna fá hljóðdempandi plötur í loftið. Fullt hús í hádeginu, mjög gott í miðri viku í 27.000 manna svefnbæ.

Fyrrum Verbúð 11 er orðin „Lobster & Stuff“, líklega að undirlagi markaðsstofu. Staðurinn poppaður upp með skrítnu veggfóðri, skipt út eigendum og starfsliði. Samt er maturinn áfram góður. Fiskur dagsins í hádeginu var ágæt langa á 2.300 krónur, frekar naumt skömmtuð. Gæðin á pari við ýmsa aðra góða fiskistaði í miðborginni. Hægt væri að kalla staðinn Humar á íslenzku, en tæpast Lobster á ensku, því hér er enginn Lobster, bara Langoustines. Samt á staðurinn einkum að höfða til túrista. Á kvöldin er dágóð umferð þeirra, en lítil í hádeginu, en þá slæðist inn heimafólk. Starfsfólk í sal talar núna íslenzku, sem er gott fyrir okkur gamla fólkið, en úr eldhúsinu heyrist amerískan.

Því miður er falinn frá bezti matarrýnandi vorra tíma, Seymour Britchky. Gaf þetta ráð: Kíktu, hvort þú sérð einhvern frægan úr fjölmiðlum, þá er maturinn vondur. Frægir forðast góða staði. Þar starir fólk á matinn og lítur í sælu upp til himins. Tekur ekki eftir frægu fólki. Það líkar þeim frægu stórilla. Þeir vilja, að horft sé á sig. Því fara þeir á dýra tema-staði með lélegum mat og vondri þjónustu. Þangað fer enginn nema til að horfa á fræga. Þar fær fólk sér plokkara sem fisk dagsins, 1000 krónum dýrari en glóandi þorskur á góðum stað. Fáir hugsa um, hvað þeir snæða, en frægir ramba milli borða til að faðmast.

Lítið fer fyrir Bergsson Mathúsi við Templarastund. Sem hver önnur bílgeymsla með rustalegum borðum. Temað er í tízku, enda alltaf fullt hér á matmálstímum. Flestir eru túristar, en heimafólk sækir hingað mat að fara með á skrifstofuna. Maturinn er blanda af góðri matreiðslu og hollum skyndibita. Hér fékkst fiskur dagsins á 2400 kr. Svipað verð og á fínni stöðum og matreiðslan frambærileg, en þó ekki í sama klassa. Meðlæti fólst í bragðdaufum hýðishrísgrjónum, góðu brauði hússins, sítrónusósu og þríeinu hrásalati hússins, sem fylgir öllum aðalréttum. Allt fremur staðlað að hætti skyndibita, en þó var vinaigrette á salatinu. Vel í sveit sett á hlaupum milli valdastofnana samfélagsins. Kræki samt ekki yfir götuna til að komast hingað.

Hef vanmetið Kaffivagninn á Granda. Fannst hann vera kaffihús fyrir sjómenn og fyrrverandi sjómenn. Hann er það, en miklu meira. Útsýni er frábært um stóra glugga yfir fiskibáta og gömlu höfnina. Nokkrir ágætir fiskréttir dagsins eru í boði. Að vísu nokkuð dýrir, 2.900 krónur, í samanburði við aðra fiskistaði. Fiskurinn er hóflega eldaður, staðnum til sóma. Hrásalat gott sem meðlæti og sósunotkun hófleg í magni og bragði. Rauðspretta dagsins var lystug. Þarna er fjölbreytt merkisfólk, sjómenn og hefðarkonur, útlendingar og forsetaefni, þurrkaðir drykkjumenn og fyrrverandi ritstjóri. Semsagt þverskurður af því bezta.

Kom mér snemma upp einföldum gæðastöðlum í mati á veitingahúsum. Forðast staði, sem bjóða freðfisk úr hitakössum. Forðast sósustaði og flest, sem þjóðlegt má telja. Hallast að góðbúum með rétt dagsins. Oftast beztur og ódýrastur. Fann fljótt, að lítið samband er milli verðs og gæða. Snemma tók ég inn þjónustu og umhverfi. Lengi haft eldamennsku í 50%, þjónustu í 25% og umhverfi í 25% í mati á matarkirkjum. Á fimm árum hefur matið breytzt. Áður var létt að leggja bílum. Nú er það víða erfitt, svo sem nálægt Geirsgötu-verbúðum. Hallast æ meira að góðbúum, þar sem bílastæði eru nálægt. Þetta á eftir að versna, því borgarstjórn braskaranna hamast við að rústa miðbænum vestan Snorrabrautar.

Í gamla daga voru fræg eldhús við hirðir kónga, keisara og soldána. Í Istanbul, París og Peking. Framreiddu flotta og flókna rétti, sem enn eru í hávegum. Nema sú franska. Byltingin franska, sem hófst 1789, háði sitt endatafl í matargerð árið 1965. Þá kom Nouvelle Cuisine til sögunnar í tímariti Gault Millau. Þaðan breiddist hún um allan heim sem Heimseldhúsið. Í Istanbul og Peking situr allt enn við það gamla. Eina þjóðin, sem hafði kraft til byltingar í matreiðslu, voru auðvitað Frakkar. Franska heimseldhúsið var eðlilegur lokasprettur í þekkingar- og lýðræðisbyltingu vesturlanda. Því er París enn miðstöð vestrænnar menningar.

(Nouvelle Cuisine)