Íhalds-breytinga ásinn virðist vera orðinn mikilvægari í pólitíkinni en vinstri-hægri ásinn. Önnur tilraun Katrínar til stjórnarmyndunar snýst um stjórn Vinstri grænna, Framsóknar og Sjálfstæðis. Allt eru þetta íhaldsflokkar frá vinstri kanti yfir í hægri kant. Katrín vill Samfylkinguna með. Þá er þar saman kominn sjálfur Fjórflokkurinn í allri sinni dýrð, sem til skamms tíma deildi kjósendum sín á milli. Fyrsta alvöru fjórflokksstjórnin er fyrsta alvöru íhaldsstjórnin, geri aðrir betur. Í andstöðu verða þá Píratar, Viðreisn, Miðjan og Fólksins, flokkar breytinga. Voru kjósendur að biðja um þetta, staðfestu í stöðnun? Sennilegast.

Skil sjálfur ekki og get því ekki útskýrt, hvers vegna Katrín Jakobsdóttir ræddi ekki líka við Ingu Sæland og Þorgerði Katrínu um aðild flokka þeirra að stjórn hennar. Þetta eru ekkert hættulegar konur né eru flokkar þeirra hættulegir. Inga er að vísu róttæk, en það er málefnaleg róttækni. Þorgerður er að vísu hægri sinnuð gegn pilsfaldarekstri í vinnslu búvöru. Eru ekkert flóknari samningamál en sambúð Vinstri grænna með Sjálfstæðisflokknum. Í ferli liðinna daga hljóta að felast einhver mistök, sem ekki hafa verið upplýst. BCFPSV er svo augljós og auðveld stjórnarmyndun, að nauðsynlegt er að upplýsa, hvernig hún klúðraðist.

Píratar, Miðflokkurinn og Flokkur fólksins þykja ekki ákjósanlegir félagar í fjölflokkastjórnum til vinstri eða hægri. Komið er í ljós, að Framsókn hugnast ekki að taka tvo síðarnefndu inn í stjórnarviðræðu og er þar á ofan efins um eins manns meirihluta með Pírötum. Er þá vísað í frumhlaup Björns Leví, sem hann dró síðan til baka. Á sama tíma hefur komið í ljós, að Sjálfstæðis er ekki heldur hrifinn af Miðflokknum og Flokki fólksins. Telur þá vera óróaöfl. Þess vegna reyna Vinstri græn og Framsókn að ná langsum íhaldsstjórn frá vinstri til hægri með samstarfi við Sjálfstæðis. Bófarnir verða áfram með puttana við stjórnvölinn.

Hægri flokkar töpuðu kosningunum, en vinstri flokkar náðu ekki meirihluta. Ekki tókst að mynda slíka ríkisstjórn með Framsókn. Nýir flokkar Sigmundar og Fólksins skekktu myndina. Sjálfstæðisflokkurinn reynir efalaust að mynda stjórn með þeim og Framsókn. Útlit er fyrir frekar ósamlynda ríkisstjórn eftir langvinnt þjark. Þar sem Framsókn sleit viðræðunum, horfir dæmið þannig við, að hún hyggist ná sáttum við Miðflokk Sigmundar. Það verður skrautleg sátt og skrautleg stjórn með tveimur Panama-prinsum. Kjósendur verða næst að gera upp við sig, hvernig stjórn þeir vilja. Ekki mun lengi duga að niðurstöður kosninga verði endurtekið patt.

Þurfum enga einkabanka á borð við þá, sem settu Ísland á hausinn 2008. Við þurfum hálfopinbera banka í líkingu við Sparisjóð Þingeyinga. Eða öllu heldur eins og þýzku Sparkassen, sem eru einn í hverju landi þýzka sambandsríkisins. Bara senda tvær konur þangað til að taka út regluverk sparikassanna þar og þýða á íslenzku. Sparisjóðir án hluthafa, sjálfseignarfélög eða í eigu sveitarfélaga, ríkis og lífeyrissjóða. Þar leggur fólk inn laun sín og lítil fyrirtæki veltu sína. Enginn ætlar sér að gleypa heiminn. Ekkert bankabrask í hlutabréfum verður leyft, allra sízt erlendis. Enginn bankamaður fær að koma nálægt neinu nema kaffivélinni.

Við þurfum að snúa við auknum stéttamun. Þurfum aftur auðlegðarskattinn, sem var lagður niður. Þurfum aukna auðlindarentu af öllum auðlindum lands og sjávar, af aflakvóta, af ferðaþjónustu og af orkufrekum iðnaði. Þurfum að færa þetta fé til almennings. Með því að hafa heilsuþjónustu og menntaþjónustu ókeypis. Með því að hækka ellilaun, örorkulaun og veikindalaun. Með því að gera ungu fólki kleift að eignast ódýrar smáíbúðir. Þurfum að stöðva skattsvindl, hækkun í hafi og falið þýfi í skattaskjóli aflandseyja. Máske þurfum við að færa yfir hundrað milljarða á ári með slíkum aðferðum samanlögðum. Og helzt þurfum við að eyða bófaflokknum.

Oflækningar valda því, að einkarekstur reynist verða dýrari en ríkisrekstur í heilbrigðiskerfinu. Læknar setja upp færibandavinnu kringum dýrt tæki og moka síðan sjúklingum í gegn. Skattgreiðendur borga þetta eins og Landspítalann. Sjúkratryggingar Íslands eru sjálfvirk greiðsluvél fyrir einkarekstur. Klippir féð af rekstrarfé Landspítalans. Búnir eru til biðlistar, sem kalla á frekari einkarekstur. Kerfið er ekki lengur norrænt, heldur stefnir á ofurkostnaðinn í heilsumálum Bandaríkjanna. Sama er að segja í skólunum, Hraðbraut fór mjög illa, einnig Áslandsskóli, Keilir og fleiri. Einkarekstur er ávísun á aukin útgjöld.

Flokkarnir í stjórnarmyndun eru næstum sammála um ýmis brýn mál, sem skipta okkur máli. Fremst er auðvitað, að halda bófaflokknum frá ríkisstjórn eitt kjörtímabil. Næstfremst er að fjármagna opinbera heilsukerfið miklu betur. Hægt verður að opna fleiri skjöl og opna fleiri fundi fyrir almenningi. Ennfremur færa skattaþyngd frá fátækum til ríkra og afturkalla rán á tekjum gamlingja. Í ýmsum öðrum málum eru skoðanir einfaldlega of ólíkar til að sætta. Til dæmis aðildarviðræður við Evrópu og ný stjórnarskrá. Mál í sáttaferli eru hins vegar nógu mörg og mikilvæg til að ná auðveldu samkomulagi um þessa nýju ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur.

Í stjórnarandstöðu höfðu Píratar nokkur áhrif til langs tíma. Í stjórn hafa þeir meiri áhrif. Ekki er samt hægt að ætlast til, að áhrifin séu meiri en sem nemur þingstyrk. Geta þá aðeins staðið við loforðalistann, að þeir fái meirihluta. Því verða Píratar að sætta sig við, að lítill hluti málefna þeirra fái hljómgrunn í samsteypu. Þeir hafa þegar gefið eftir þjóðaratkvæði um framhald Evrópuviðræðna. Ný stjórnarskrá er ekki líkleg til að hafa mikinn framgang í samstarfinu. Þannig er pólitíska lífið. Píratar geta komið ýmsum málum fram, en verða að sætta sig við, að annað sitji eftir. Pólitík er kaup og sala milli flokka á málefnum.

Katrín Jakobsdóttir og flokkarnir kringum hana hafa lært mikið frá misheppnaðri tilraun fyrir ári. Þá lak allt kruss og þvers, en nú mæla allir sömu möntru. Hún ætlar sér að mynda tæpustu mögulega meirihlutastjórn og veit, hvað til þess þarf. Upplitið á forustuliði flokkanna er mjög bjart og brosið nær út að eyrum. Þessi stjórn ætlar að standa í tvö kjörtímabil, átta ár. Jafnvel Sigurður Ingi er afar heiðríkur. Framundan er tími skelfingar hjá bófaflokknum, sem sér fram á ótalmörg ár úti í kuldanum. Nýja stjórnin hefur gefið sér að rífast ekki innbyrðis, heldur vera reddingastjórn að hefðbundnum hætti. Reddar velferð og ýmsum réttlætismálum.

Erfitt getur orðið að smala köttum í eins manns meirihluta. Betra er að semja við Flokk fólksins og Viðreisn um stjórnaraðild. Aukinn meirihluti treystir stjórnina í sessi. Og færir henni líka meirihluta þeirra, sem greiddi atkvæði. Skynsamlegt er líka að halda fjarlægð Framsóknar frá flokki Panama-prinsins. Og að halda útibúi hægri stefnu frá flokki hins Panama-prinsins. Séu bara Sjálfstæðis- og Miðflokkur utan stjórnar, er stjórnin í meira samræmi við vilja heiðarlegs fólks. Fjögurra flokka stjórn er þolanleg, en sex flokka stjórn er töluvert glæsilegri. Hef ekki heldur trú á, að fjölgun aðila tefji mikið fyrir myndun ríkisstjórnar.

Tilraunir Katrínar Jakobsdóttur til myndunar ríkisstjórnar truflast af meintri þörf Framsóknar og Sigmundar Panamaprins fyrir sættir. Framsókn metur stöðu sína svo sterka, að hún geti leyst innanflokksvanda með töf á myndun ríkisstjórnar. Katrín verður því að reyna til fulls að skipta Framsókn út fyrir Flokk fólksins og Viðreisn. Inga Sæland hefur beinlíns hvatt til þess, enda nær hún frekar fram stefnu sinni í vinstri ríkisstjórn en í ríkisstjórn Panama-prinsa. Katrín verður að passa sig á, að láta Framsókn ekki ná haustaki á stjórnarmyndun. Framsókn er enginn töfrasproti. Hún situr uppi með erfiða sérhagsmuni gegn almannahagsmunum.

Frjálsir flutningar fólks milli landa Evrópu eru tæki til að flytja frá fallandi stöðum til staða tækifæranna. Því er búizt við 23.400 manna fjölgun þjóðarinnar á næstu fimm árum. Þorri fjölgunarinnar er útlent fólk, sem sækir í láglaunastörf í byggingum, fiskvinnslu og ferðaþjónustu. Á sama tíma flytja fleiri Íslendingar utan, annað hvort á eftirlaunaaldri eða að sækjast eftir betur borguðum störfum. Þessi skipti á fólki fjölga láglaunafólki og halda niðri lágmarkslaunum. Auka álag á opinbera velferð og heilsugæzlu. Gott fyrir stórfyrirtæki, en vont fyrir fátæka og ríkisvaldið. Við þurfum tækifæri til að tempra þessi skipti á þjóðum.

Auðveldast er að mynda fjölflokka ríkisstjórn, sem leggur langtíma-hugsjónir til hliðar. Einbeitir sér að aukinni velferð, en geymir Evrópuaðild, stjórnarskrá og nýjan gjaldmiðil til hliðar. Slík stjórn ætti að geta orðið nokkuð traust með öflugan þingmeirihluta. Hún hefði engan Panama-prins og meirihluti ráðherrastóla væri skipaður konum. Þetta væri flott stjórn með flotta siðferðilega ímynd innan lands og utan. Þetta væri friðarstjórn, ekki bara stjórn fyrrverandi minnihluta. Ég býst við, að Lilja Alfreðs, Þorgerður Katrín og Inga Sæland sjái allar, að slík stjórn yrði meiriháttar tímamót eftir hrakningana á vegum Panama-prinsanna.

Tilraunir stjórnarmyndunar ganga vel hjá Katrínu Jakobsdóttur. Í grunni stefnir hún að stjórn fráfarandi andstöðu, í ljósi þess, að þáverandi ríkisstjórn kolféll í kosningunum. Til viðbótar kæmi hugsanlega Viðreisn. Viðræður um þetta eru í fullum gangi, Sjálfstæðisflokknum til mikillar gremju. Til greina kemur líka að taka inn Flokk fólksins. Stjórnin gæti þá verið frá fjórflokka upp í sexflokka. Sérkenni stjórnarinnar er, að hún skilur eftir bófaflokka Panamaprinsana beggja. Það er stórkostleg landhreinsun, sem mætti sem lengst standa. Við erum búin að fá upp í kok af útblásnum siðblindingjum, sem hafa tröllriðið kosningabaráttunni.